Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB’nin temel belirtileri arasında dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik bulunur. Bu durum, bireylerin akademik, sosyal ve profesyonel yaşamlarında çeşitli zorluklara yol açabilir.
Belirtiler ve Türleri
DEHB belirtileri üç ana grupta toplanır:
Dikkat Eksikliği: Detaylara dikkat edememe, kolayca dikkatin dağılması, görevleri tamamlamada zorluk, unutkanlık ve organizasyon eksiklikleri gibi belirtilerle kendini gösterir.
Hiperaktivite: Sürekli hareket halinde olma, yerinde duramama, aşırı konuşma ve sessiz aktivitelerde zorlanma gibi davranışlarla ortaya çıkar.
Dürtüsellik: Sabırsızlık, düşünmeden hareket etme, başkalarının sözünü kesme ve sırasını beklemekte zorlanma gibi belirtilerle karakterizedir.
Bu belirtiler, bireyin günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir ve farklı kombinasyonlarda görülebilir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
DEHB’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir. Ailede DEHB öyküsü, hamilelik sırasında sigara veya alkol kullanımı, erken doğum ve düşük doğum ağırlığı gibi faktörler risk artırıcı etmenler arasında sayılabilir.
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
DEHB tanısı, kapsamlı bir değerlendirme süreci gerektirir ve bu süreçte tıbbi öykü, davranış değerlendirmeleri ve çeşitli ölçekler kullanılır. Tedavi planı, bireyin yaşına, belirtilerin şiddetine ve yaşam koşullarına göre şekillendirilir. Genellikle ilaç tedavisi, davranış terapileri ve eğitimsel desteklerin bir kombinasyonu kullanılır. Ayrıca, yaşam tarzı değişiklikleri ve psikososyal destek de tedavi sürecinin önemli bileşenlerindendir.
Yaşam Kalitesini Artırma Stratejileri
DEHB’li bireylerin yaşam kalitesini artırmak için çeşitli stratejiler uygulanabilir. Düzenli rutinler oluşturmak, olumlu davranışları pekiştirmek, sınırlar koymak ve destekleyici bir çevre sağlamak bu stratejiler arasında yer alır. Ayrıca, eğitim ve iş hayatında gerekli düzenlemelerin yapılması, bireyin potansiyelini en üst düzeyde kullanmasına yardımcı olabilir.
